Dwa zdjęcia ze strony Paradigm Electronics Inc.
Wstęp
Na samym początku kwietnia br. warszawski dystrybutor Polpak Sp. z o.o. wysłał mi na testy arcyciekawe podłogowe kolumny głośnikowe. To kanadyjskie Paradigm Persona 3F (zobacz TUTAJ i TUTAJ). Do tej pory na blogu Stereo i Kolorowo przetestowałem już kilka modeli Paradigm (m.in. znakomite Premier 700F - czytaj TUTAJ), ale nigdy nie były to głośniki high-endowe tej renomowanej firmy. Zaś Persona 3F to przedstawiciel flagowej serii kanadyjskiego Paradigma. Za parkę Persona 3F w standardowym wykończeniu przyjdzie zapłacić około 52 000 PLN, a za model najwyższy Persona 9H już nieomal ...180 000 PLN. Oferta Paradigm kierowana jest przede wszystkim na rynek północnoamerykański (USA i Kanada), głośniki te mają tam status nieomal kultowych. Od 2019 roku Paradigm wchodzi w skład większej korporacji, która grupuje też tak znane północno-amerykańskie marki jak MartinLogan oraz Anthem.
Wrażenia ogólne i budowa
Persona 3F to model podłogowy, najmniejszy z serii Persona (za wyjątkiem monitorów "B", oczywiście), acz zaopatrzony w przetworniki klasy high-tech. Wysokotonowe to firmowe Truextent®, czyli kopułki berylowe, które chłodzone/tłumione są ferrofluidem; średniotonowe mają membrany berylowe z neodymową strukturą napędu i z perforowaną soczewką odwróconego dyferencyjnego wyrównania fazy. Jak kopułki wysokotonowe z berylu są już dość powszechne w użyciu (ale to jest kosztowna opcja), tak berylowe średniotonowe są jeszcze wielką rzadkością. Wysokotonowe i średniotonowe przetworniki osłonięte są metalowymi siateczkami o wyrafinowanej strukturze i skomplikowanym ornamencie (spełniają funkcje ochronne i dyspersyjne).
Natomiast głośniki niskotonowe wyposażone są w membrany typu X-PAL (aluminiowe, jednoczęściowe) z zawieszeniem typu ART (Active Ridge Technology), którego zadaniem jest poprawiać liniowość pracy przy dużych amplitudach i tłumić rezonanse własne zawieszenia. Nie muszę dodawać, że jakość zastosowanych materiałów do budowy, stolarka i wykończenie skrzynek są wprost fantastyczne - tym bardziej, iż do mnie dotarła ekskluzywna wersja wykończenia lakieru "tytanowo-srebrny metalik" (zwany przez Paradigma jako Sonic Silver). Arcydzieło sztuki użytkowej.
Warto podkreślić, że każda kolumna może być kastomizowana. Oprócz kilku wersji standardowych wykończenia, są dostępne także wersje premium. Nabywca może wybierać w kilkunastu odmianach kolorystycznych powłok lakierniczych (premium lub standard), ale także wybrać jeden z trzech kolorów maskownic, dwóch odmian aluminiowych dodatków, dwóch kolorów ozdobnych nakładek na głośniki berylowe, jak i z dwóch kolorów membran głośników niskotonowych. Służy do tego specjalna aplikacja Paradigm Studio Design (zobacz TUTAJ). Po wybraniu odpowiedniej opcji, na końcu na stronie pojawia się głośnik przybrany w wybranych wersjach - zupełnie jak przy zakupie luksusowego samochodu! Oczywiście, wersja "Custom Design" jest droższa od standardowej o 15%.
Strona Paradigm Studio Design dla tworzenia indywidualnych projektów modeli Persona
Tak, nowe głośniki Persona 3F to produkt luksusowy, ale jak pisze Paradigm: "luksus nie oznacza ekstrawagancji". Choć głośniki wykonane i wykończone są obłędnie, z ultra-dbałością o każdy detal, to w zasadzie prezentują się ...całkiem zwyczajnie. To klasyczne, choć nowoczesne wzornictwo głośnikowe. Formy skrzynek są raczej proste (standardowe) - bez żadnych odchyleń od normy. Jedyny zabieg to to, że profile boczne zwężają się łagodnym łukiem do tyłu. Przekrój porzeczny to niejako eliptyczny wycinek kształtu kropli wody (bo fronty są płaskie), co oczywiście ma mocne uzasadnienie akustyczne. Z kolei tylne panele są owalnym wycinkiem owej kropli albo łukiem, jak kto woli.
Obudowy posadowiono na wyposażonych w regulowane stopy aluminiowych cokołach (w komplecie znajdują się dodatkowo dwa komplety wkręcanych kolców), a skierowane do przodu płaszczyzny ścian górnych delikatnie ścięto w pochyły "daszek". Całość prezentuje się prosto i dość normalnie, acz z lekka technicyzująco. To nie są żadne przegięte projekty typu Nautilusy B&W czy Utopie Focala. Ale taka koncepcja Paradigma "zwyczajnych" skrzynek jest, nomen omen, nadzwyczajna. To, co naprawdę ważne dla dźwięku nie potrzebuje udziwnień i osobliwości. Wystarczy praktyczna wiedza o fizyce i akustyce, a tej kanadyjskiemu przedsiębiorstwu nie można odmówić. Podczas projektowania Persona 3F posłużoną się analizą o nazwie "Metoda Elementów Skończonych" (MES) oraz modelowaniem komputerowym. Nieźle.
"Daniem głównym" każdej skrzynki są oczywiście przetworniki berylowe - wysokotonowe i średniotonowe (99,9% czystego berylu - sic!), oba przykryte ozdobnymi deklami ochronnymi (producent nazywa je Perforated Phase-Aligning, w skrócie PPA). Wyglądają one jak wyjęte wprost z jakiejś arabeski, bo jej wzory jak żywo przypominają te egzotyczne ornamenty. W rzeczywistości są to specjalne soczewki, które zostały zaprojektowane w taki sposób, aby „wygładzić i poszerzyć dyspersję”. Dekle te wykończone są na bogato - w chromie i srebrze. Stanowią niewątpliwy ozdobnik kolumn, tym bardziej, że owe ażurowe nakładki głośnikowe przytwierdzone są na podłużnej aluminiowej listwie, która to dopiero osadzona jest na froncie skrzynki. Pod głośnikiem średniotonowym zamontowano dwa głośniki niskotonowe (2 x 17,8 cm) wykonane w firnowej technologii Active Ridge (ART™) z membranami zbudowanymi z materiału C-Pal (nie znalazłem informacji co to konkretnie jest, ale to jakaś wzbogacona odmiana aluminium).
Z tyłu, na samym dole obłych "pleców" skrzynek, zamontowano aluminiowe wstawki, na których umieszczono podwójne terminalne głośnikowe bardzo wysokiej jakości. Z karbonowymi tulejami nakrętek. Obie pary terminali łączą metalowe zworki. Trochę szkoda, że Paradigm nie zdecydował się na lepsze rozwiązanie połączeń - myślę tu o tzw. jumperach głośnikowych, czyli połączeniu terminali specjalnymi odcinkami przewodów zakończonych widełkami. W ekskluzywnej cenie Persona 3F naprawdę by wypadło to zrobić.
Dane techniczne- Typ / Konstrukcja Kolumna podłogowa 3-drożna, 4 przetworniki
- Odcięcie zwrotnicy: 2,4 kHz - 3 stopnia @ 450 Hz
- Moc 15 - 400 W (zalecana moc wzmacniacza) 200 W RMS
- Pasmo przenoszenia 48 Hz - 45 kHz (±2 dB) w osi 48 Hz - 20 kHz (±2dB) 30° poza osią
- Impedancja 8 Ohm
- Efektywność 92 dB (w pomieszczeniu), 89 dB (w komorze bezechowej)
- Przetwornik wysokotonowy 1 x 25 mm (1"), Truextent®, kopułka berylowa, chłodzona/tłumiona ferrofluidem, soczewka wysokotonowa z FEA (Finite Element Analysis) optymalizująca rozpraszanie
- Przetwornik średniotonowy 1 x 178 mm (7"), Truextent®, membrana berylowa, neodymowa struktura napędu z perforowaną soczewką odwróconego dyferencyjnego wyrównania fazy
- Przetwornik niskotonowy 2 x 178 mm (7"), C-Pal, technologia Active Ridge (ART™), cewka 38 mm odporna na wysokie temperatury
- Funkcje / wyposażenie System mocowania SHOCK MOUNT™
- Wymiary (W x S x G) 112,6 x 24.1 x 42,7 cm
- Masa 34 kg / szt.
Dostawa na palecie
Głośniki już pod drzwiami mojego mieszkania
Ustawione w docelowym miejscu
Wykonanie klasy luksusowej
Przetworniki wysoko- i średnio-tonowe wykonane zostały z berylu o 99,9% czystości
Przekrój poprzeczny skrzynek głośników przypomina kształt kropli wody
Terminale; podłączone przewody to niemieckie Boaacousics
Jako źródło "robi" koreański streamer Rose RS150
Porównanie z monitorem ADAM S2V
Wzmacniacz to "potrójnie dzielony" midi-system japońskiego TEAC-a: przedwzmacniacz, streamer i DAC TEAC NT-505 / stereofoniczna końcówka mocy TEAC AP-505 / generator zegara TEAC CG-10M
Wzmacniacz Supravox Vouvray
Wzmacniacz lampowy BAT VK-80i na "diabełkach" 6C33C-B
Wrażenia dźwiękoweKolumny Persona 3F przyłączałem przede wszystkim do trzech wzmacniaczy: lampowego BAT VK-80i, cyfrowego TEAC AP-500 oraz tranzystorowego, studyjnego Avantone CLA-200. Źródło to przede wszystkim streamer Rose RS-150 lub streamer/generator zegara TEAC NT-505/TEAC CG-10M. DAC-i to Lampizator Amber 3 DAC oraz RT-Project DAC One. Używałem też zestaw transport CD/DAC NuPrime CDT-10/NuPrime DAC-10H. Jako przewody głośnikowe używałem: M&B Audio Cable Skyline 2 x 2,5 m. oraz Boaacustic Black.sonic-13 2 x 2,5 m. Pełna lista sprzętu towarzyszącego wymieniona jest na końcu niniejszego tekstu.
Są na świecie producenci głośników, których produkty można "brać w ciemno". Nigdy nie zawiodłem się m.in. na fińskich Amphionach, litewskich AudioSolutions, brytyjskich Spendorach, wyższych modelach Tannoya, czy polskich Pylon Audio. Po prostu te firmy masę czasu poświęcają na badania i rozwój (R&D), na zgłębianie praw akustyki i ich właściwą aplikację w swoich konstrukcjach. Skrzynki i przetworniki są dopracowane pod każdym względem tworząc jeden synergiczny organizm, który łącznie nie gra na 100% swoich możliwości, a na 150%, a nawet i więcej. Jest wyrafinowanym instrumentem muzycznym.
Chcąc tworzyć referencyjne kolumny głośnikowe potrzebna jest gruntowna wiedza inżynieryjna, technologiczna, materiałoznawstwo i kunszt stolarski, ale także umiejętność praktycznego ich stosowania przy projektowaniu i budowie tych zaawansowanych konstrukcji akustycznych. Oraz także coś niepoliczalnego i nieokreślonego, co można nazwać albo szóstym zmysłem, albo słuchem doskonałym, albo po prostu wielkim doświadczeniem zawodowym. W rezultacie różnych procesów konstrukcyjnych wielu firm powstają głośniki przeciętne, bardzo dobre i wybitne. Paradigm Persona 3F bez żadnej wątpliwości przynależą do tej ostatniej grupy. Kanadyjscy mistrzowie tworząc je doskonale wiedzieli, co robią i co chcą konkretnie osiągnąć. Ja to mogę bez kozery nazwać po prostu "dźwiękiem doskonałym". Dźwiękiem idealnie dopracowanym, ale i "łatwo przyswajalnym" dla uszu, co, wbrew pozorom, wcale nie zawsze jest takie oczywiste i jednoznaczne (i to nawet w przedziale high-end).
Dystrybutor Polpak wysyłając mi na testy głośniki uprzedzał, że "grają one tak fantastycznie, że zapomnę o innych konstrukcjach". Oczywiście, przez nieomal 10. lat prowadzenia testów na Stereo i Kolorowo zdążyłam się uodpornić się na takie przechwałki i wstępne naprowadzania na właściwy trop. Nie mniej jednak, szczerze i uczciwie muszę przyznać, że Persona 3F to są "wielkie" głośniki, które grają pod każdym względem fantastycznie. Są dynamiczne, są ekspansywne, są barwne i są super-rozdzielcze. I budują wspaniale realistyczną scenę - w 100% holograficzną! Czy mam pisać dalej?
Muzyka słuchana na tytułowych Paradigm brzmi brzmi potężnie i ekspansywnie - dźwięk z głośników wydobywa się lekko i szybko, a także szeroko i głęboko. Energia i struktura każdego utworu przekazywana jest w sposób niesłychanie autentyczny i fizyczny. Totalnie realistycznie i przekonująco. Nie lubię stosować takiego opisu i porównania, ale trudno w tym miejscu nie użyć innego: "Kiedy słuchać na Persona 3F wydaje się, że muzycy grają w moim pokoju". Perkusista ulokowany jest z tyłu pomieszczenia, obok paprotki stojącej na oknie. Gitarzysta wymiata na wieśle tuż przy stoliku kawowym, zaś wokalista stoi po środku dywanu. Zaś klawiszowiec plumka na parapecie okna po prawej stronie pokoju. Ułuda autentyzmu muzyki jest fantastyczna. Wprost powalająca.
Ale opisana powyżej wiarygodność grania to jeszcze nie wszystkie zalety, ważną cechą jest także optymalne rozproszenie dźwięku. Tymczasem proces dyspersji brzmienia w Persona 3F jest doskonały w swej bogatej otwartości - głosy artykulacyjne oraz instrumenty wybitnie wiarygodne pod względem tonalnym i reprodukcji barw. Przekaz jest referencyjnie analityczny, przejrzysty oraz detaliczny. Wyjątkowy w swojej transparentności, ale, co bardzo ważne, w ogóle nie występuje tu zjawisko rozjaśnienia czy wyostrzenia dźwięku. To brak natarczywości i brak przesady w określaniu dźwięku przy równoległej wyrazistości oraz potoczystości tonalnej. To jest niesamowite!
Owa zaawansowana szczegółowość pozostaje w pełnej symbiozie z gładkością i komunikatywnością dźwięku. Przynosi to pożądany efekt kompletnej możliwości słyszenia detali i niuansów nagań bez jednoczesnej przykrej krzykliwości czy niechcianej ostrości (co nie oznacza, że Persona 3F nie potrafią optymalnie reprodukować np. jazgotu gitar elektrycznych, bo jak najbardziej to umieją!). Bezsprzecznie taka, a nie inna charakterystyka dźwięku jest bezpośrednią pochodną zastosowania berylowych przetworników w głośnikach wysoko- i średnio-tonowych.
Producent podaje, że jego przetworniki berylowe mają "wyjątkową zdolność do dostarczania czystego dźwięku, bez bałaganu i resztkowych zakłóceń z poprzedniej nuty". I trudno z takim twierdzeniem nie zgodzić się, bo to słychać czarno na białym. Beryl jako materiał konstrukcyjny głośników jest wielokrotnie sztywniejszy, ale o wiele mniej gęsty. Lżejszy. Taka aplikacja może dodać więcej niż oktawę wolnego od zniekształceń sygnału wyjściowego. A to przekłada się na wyjątkowe zdolności akustyczne. Można napisać - bezkompromisowe. Zaś seria Persona to jedyna kolumna w swojej klasie, w której zastosowano beryl (o czystości 99,9%) zarówno w przetwornikach średniotonowych, jak i wysokotonowych.
Na koniec tradycyjne pytanie - jaki wzmacniacz będzie optymalny dla Paradigm Persona 3F? (Przypomnę, aplikowałem głównie trzy - lampowy BAT VK-80i, cyfrowy TEAC AP-500 oraz tranzystorowy, studyjny Avantone CLA-200). Głośniki tego kanadyjskiego producenta słyną z wysokiej skuteczności powyżej 90 dB (często jest to nawet około 95 dB). Tytułowe skrzynki mają nominalnie efektywność 92 dB (i 89 dB mierzoną w komorze bezechowej). Takie parametry przy łatwej oporności 8 Ohm wydają się być wręcz wymarzone dla wzmacniaczy lampowych. I rzeczywiście.
Testując Persony ze wzmacniaczem BAT VK-80i (na lampach elektronowych NOS 6C33C-B "diabełkach") musiałem z ręką na sercu przyznać, że jest to połączenie na wskroś idealne. Idealne pod względem tak ważnych cech jak dynamika, precyzja, kontrola, barwa i przestrzeń. I jeszcze czegoś dodatkowego, trudno-definiowalnego - czegoś takiego, co można nazwać pewnego rodzaju magią. Analogowo-lampowym blaskiem, błyskiem i poświatą, które sprawiają, że muzyka staje się piękną niczym wysublimowana poezja Homera. A słuchacz pragnie się w niej zanurzyć jak w niebiańskim puchu...
Konkluzja
Kanadyjskie głośniki Paradigm Persona 3F to pod każdym względem produkt przemyślany, kompletny i idealny. Od A do Z doskonały. Oferujący dźwięk wysublimowany, pełny i energetyczny. Wysoce rozdzielczy i przestrzenny - bez reszty muzykalny. W 150% high-endowy. Bezwarunkowa rekomendacja Stereo i Kolorowo!
Cena w Polsce - 51 900 PLN (za dwie sztuki). Dostępne standardowe wersje kolorystyczne to: Aria Blue (MG), Harmony White (HG), Sonic Silver (MG) oraz Vanita Black (HG).
System odsłuchowy
Pomieszczenie 30 m2 z częściową adaptacją akustyczną, ustroje Vicoustic Wave Wood - 10 sztuk.
Wzmacniacze: Avantone CLA-200, TEAC AI-503, Haiku-Audio Origami 6550 SE (test
TU), TEAC AP-505, BAT VK80i, Supravox Vouvray i Pathos Classic One MKIII (test
TU).
Kolumny podłogowe: Living Voice Auditorium R3 (test
TU).
Kolumny podstawkowe: Martin Logan Motion 35XTi (test
TU) i Guru Audio Junior (test
TU).
Monitory aktywne: ADAM S2V.
Odtwarzacze CD: Musical Fidelity A1 CD-PRO (test
TU) i NuPrime CDT-10
Odtwarzacze sieciowe: Auralic Aries Mini (test
TU), Rose RS150 (test
TU), TEAC NT-505 (test
TU) i Rose RS201E (test
TU).
DAC-i: NuPrime DAC-10H (test
TU), Yulong DA-ART Aquila II, RT-Project DAC One, Lampizator Amber 3 DAC (test
TU) oraz Encore mDSD (test
TU).
Komputer: Dell Latitude 7390.
Smartfon/tablet: iPhone XR i iPad Air 2.
Gramofon: Nottingham Analogue Horizon (test
TU).
Wkładka gramofonowa: Ortofon 2M Black (test
TU).
Przedwzmacniacze gramofonowe: Musical Fidelity MX-VYNL (test
TU) i Musical Fidelity M6x Vinyl (test
TU).
Radioodbiorniki: Rotel RT-1080, Sansui TU-5900 i Tivoli Model One (test
TU).
Magnetofon kasetowy: Nakamichi Cassette Deck 1 (test
TU).
Minisystem: Pioneer P1-K (test
TU).
Głośnik bezprzewodowy Bluetooth: Mooer Silvereye 10 (test
TU).
Odbiornik Bluetooth/DAC: iFi Audio ZEN Blue + zasilacz iFi Audio iPower X (test
TU).
Słuchawki: Fostex TH610 (test
TU), Meze 99 Neo (test
TU), Meze Empyrean (test
TU) i Shure AONIC 50 Wireless (test
TU).
Listwy sieciowe: Solid Core Audio Power Supply (test
TU) i ZiKE Labs Powerbox (test
TU).
Akcesoria: podstawa antywibracyjna Rogoz-Audio 3SG40 (test
TU), podstawy głośnikowe Rogoz-Audio 4QB80 (test
TU), podstawy głośnikowe Solid Tech Radius Stand, stopy antywibracyjne Rogoz-Audio BW40, szafka audio Solid-Tech Radius Duo 3 (test
TU), mata gramofonowa Harmonix TU-800EXi (test
TU) i krążek dociskowy do gramofonu Clearaudio Clever Clamp (test
TU). Zatyczki do gniazd RCA Sevenrods. Zworki głośnikowe Sevenrods Speaker Jumper oraz adaptery głośnikowe bi-wire Perkune Audiophile Cables (test
TU).
